"Wywierzysko" Kinga Wójcik - recenzja przedpremierowa

 

Autor: Kinga Wójcik

Tytuł: Wywierzysko

Cykl: detektyw Aleksander Zamojski, tom 2

Data premiery: 14.01.2025

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

Liczba stron: 368

Gatunek: kryminał

 

Kinga Wójcik w tym roku świętować będzie swoje pięciolecie na rynku polskiej literatury kryminalnej! Debiutowała w 2020 roku pierwszym tomem serii z policjantką Leną Rudnicką pt. “Poryw” (recenzja -klik!) i przez pierwsze dwa lata dostarczała czytelnikom książki średnio co pół roku. Po tym czasie autorka zwolniła do jednej książki rocznie i tak na ten moment na liczniku ma osiem powieści - sześć z debiutanckiej serii oraz dwie z serii zapoczątkowanej w 2023 (recenzja – klik!) - z detektywem Aleksandrem Zamojskim. Każda z jej książek skonstruowana jest tak, że bez problemu można ją również czytać w oderwaniu do reszty.

Swoją przygodę pisarską autorka zaczęła po ukończeniu studiów z kierunku politologii, w międzyczasie zajmowała się copywritingiem, teraz pisze też teksty lifestylowe dla gazeta.pl. W gatunku powieści kryminalnej odnajduje się z łatwością - sama wychowała się w rodzinie policyjnej, jej ojciec był policjantem, więc zarówno wewnętrzny sposób działania policji, jak i trudy, z jakimi przychodzi borykać się rodzinom policjantów i policjantek nie są jej obce.

 

Tomaszów Mazowiecki, 1 listopada 2023 roku. Do detektywa Aleksandra Zamojskiego zgłasza się Krystyna Trochowska ze swoją córką Agnieszką. To matka i siostra Iwony, która piętnaście lat temu wraz z mężem i trójką dzieci zaginęła, zniknęła całkowicie bez śladu. Do tej pory nie udało się wyjaśnić, co się z tą rodziną stało, Krystyna jednak nigdy nie straciła nadziei, że jednak żyją. Wygląda na to, że może mieć rację, gdyż starsza pani twierdzi, że pod swoim domem w przeciągu ostatnich kilku dni widziała wnuczka… Czy to nie urojenia, myślenie życzeniowe, które projektuje się na obraz rzeczywistości? Bardzo możliwe, Aleksander jednak zdaje się sprawą zafrasowany.

W tym samym czasie, dwa dni wcześniej, policjantka Roma Sułecka dostaje nową sprawę - doszło do zaginięcia 15-latki, dziewczyna zniknęła po szkolnej zabawie halloweenowej. Sprawa szybko przedostaje się do mediów, a te łączą ją z klątwą Niebieskich Źródeł. Legenda głosi, że kiedy wody z wywierzysk przestają bić, w mieście dzieje się coś naprawdę złego. I stało się - piętnaście lat temu i teraz.

“Ludzie kochają tajemnicze zaginięcia i zagadkowe śmierci.”

Książka rozpisana jest na prolog i cztery rozdziały, które stanowią cztery dni śledztwa - od 1 do 4 listopada 2023 roku. Rozdział pierwszy toczy się jednak w dwóch czasach - zdarzenia z 1 listopada przedstawione z perspektywy Aleksandra i Krystyny przeplatane są z perspektywą Romy sprzed dwóch dni, z 30 października, kiedy to doszło do zaginięcia nastolatki. Pozostałe trzy rozdziały toczą się już tylko i wyłącznie we wskazanych dniach, w formie linearnej z kilku perspektyw. Każdy rozdział podzielony jest na około dwadzieścia numerowanych, krótkich podrozdziałów - krótkie scenki i zmiany perspektywy zapewniają dynamizm i sprawiają, że lektura jest bardzo wygodna - nie trzeba się odrywać od lektury w połowie podrozdziału, gdyż zwyczajnie bardzo szybko można dojść do jego końca. Narracja prowadzona jest w trzeciej osobie czasu przeszłego przez narratora wszechwiedzącego, który z łatwością oddaje perspektywy Aleksandra, Romy i Krystyny, które stanowią główny, choć nie jedyny trzon historii - od czasu do czasu pojawia się fragment przedstawiony oczami pracownika Aleksandra, dziennikarza Arka lub zawodowego partnera Romy. Stylistycznie książka jest dopracowana, nie ma w niej gramatycznych potknięć, język jest prosty, codzienny, raczej bez przekleństw. Pod koniec historii pojawia się co prawda kilka zbędnych powtórzeń faktów, jednak nie jest to coś, co można wytknąć jako karygodny błąd, a może i wręcz dla czytelników, którym lektura zajmie nieco dłuższy czas niż kilka dni, może być niezauważalne, a kto wie, może i pomocne.

 

W materiałach promocyjnych “Wywierzyska” znajdziemy informację, iż opisywana historia inspirowana jest sprawą prawdziwą. Tak naprawdę powiązanie jest bardzo luźne - faktycznie dotyczy dziwnego, nierozwikłanego zaginięcia całej rodziny, której dom pozostał w stanie, jakby wyszli z niego tylko na moment… Na tym jednak podobieństwa się kończą - miejsce, czas, okoliczności i prawdopodobne powody zaginięcia są od siebie znacząco różne. Nie zmienia to jednak faktu, że tego typu sprawa jest dobrym paliwem dla fikcji literackiej, jest zagadkowa, od samego początku wzbudza ciekawość, podsyca zainteresowanie czytelnika, ale przez to może być też trudna do satysfakcjonującego rozwiązania. Wydaje mi się, że autorka poradziła sobie z tematem dobrze, bardzo sprawnie połączyła wszystkie punkty, fakty z powieści w taki sposób, że w czasie lektury trudno je samodzielnie wyłapać i złożyć w całość, przez co czytelnik na koniec może liczyć na zaskoczenie. Intryga budowana jest w tempie spokojnym, to ona stanowi to, co w tej powieści najważniejsze - wszystko pozostałe budowane jest wokół niej.

“Czasem nie mamy wpływu na bieg wydarzeń. Rzeczy… po prostu się dzieją.”

Zanim przejdziemy do dalszego omówienia stałych elementów kryminału, chciałam zwrócić uwagę na tytuł powieści i miejsce akcji. Autorka w bardzo sprytny sposób połączyła intrygę kryminalną z atrakcją, jaką oferuje jej miejsce zamieszkania, a równocześnie miejsce akcji jej powieści. Niebieskie Źródła to miejsce prawdziwe, znajdują się tam źródła krasowe, czyli woda, która wybija z wnętrza ziemi na powierzchnię, dając ciekawy efekt “bicia”, “wybijania”. To jednak nie wszystko - z miejscem tym faktycznie wiąże się legenda, która teraz powoli staje się zapomniana, a dzięki tej książce ponownie ożywa. Autorka wszystko to oddaje w sposób ciekawy, tajemniczy, nie tylko dostarczając czytelnikowi dobrej rozrywki, ale i zachęcając, by to miejsce odwiedzić.

 

Wspominałam już, że akcja toczy się tempem spokojnym - warto uzupełnić, że sama zagadka osadzona jest na klasycznych założeniach gatunku, nie ma dzikich pogoni i rozlewu krwi, jest zagadka, tajemnica, grzebanie w starej sprawie, rozmowy ze świadkami i po prostu dedukcja. W tego typu kryminałach jest też dużo miejsca na refleksje - tutaj głównie skupiamy się na bólu rodzin zaginionych, na tej niepewności i niemożności ruszenia dalej bez dostania odpowiedzi czy zaginiony żyje czy nie, co się z nim tak naprawdę stało… Kreacja Krystyny jest bardzo rzetelna, bardzo wiarygodna i wzruszająca.

„Śmierć jest prostsza niż zaginięcie. Człowiek ma wówczas pewność, że bliscy nie wrócą.”

W tomie pierwszym przede wszystkim skupialiśmy się na detektywie Zamojskim, w tym uwaga zostaje podzielona pomiędzy niego a Romę po równo. Zatem już nie tylko problemy rodzinne Zamojskiego nas frapują, ba! schodzą one raczej na drugi plan, ale i historia prywatna Romy daje o sobie znać. Jest to młoda, ambitna policjantka, której zawód wszedł w krew ze strony ojca - do teraz pamięta jak pełne tęsknoty za nim miała dzieciństwo, co prawdopodobnie wpływa teraz na jej własną samotność.

 

Muszę przyznać, że w “Wywierzysku” najważniejsza wydaje się historia, intryga kryminalna, wszystko inne jest tylko jej nośnikiem. Bo choć poznajemy kolejne detale z życia bohaterów serii, to tak naprawdę są one tylko dodatkiem - tym, co nas zajmuje jest po prostu dobra intryga kryminalna. Pełna niejasności, tajemnic, niewyjaśnionych zdarzeń z przeszłości… Autorka bardzo umiejętnie odsłania przed nami kolejne skrawki tajemnicy tak, że czytelnik nieustannie pozostaje w zaciekawieniu, a prosty, płynny język sprawia, że kolejne kartki przerzuca się z zadziwiającą prędkością. To naprawdę dobra odsłona twórczości tej autorki, bardzo absorbująca historia!

 

Moja ocena: 7,5/10

 

Recenzja powstała w ramach współpracy z Wydawnictwem Prószyński i S-ka.

Podoba Ci się to, co robię?

Wesprzyj mnie na patronite.pl/kryminalnatalerzu i dołącz do grona moich Patronów!