"Uznanie" W.&W. Gregory

Autor: W.&W. Gregory

Tytuł: Uznanie

Data premiery: 16.08.2023

Wydawnictwo: Opener

Liczba stron: 240

Gatunek: literatura obyczajowo-psychologiczna / literatura piękna

 

Pod pseudonimem W.&W. Gregory kryje się polski autor, który nie daje się skategoryzować, podpiąć do jednego gatunku literackiego. Ja po raz pierwszy spotkałam się z jego piórem miesiąc temu przy książce, która zawierała w sobie elementy thrillera pt. “Pętla” (recenzja -klik!). Ten tytuł zrobił na mnie tak ogromne wrażenie, że zadeklarowałam, że zamierzam nadrobić pozostałe tytuły autora. I zaczęłam to robić od jednej książki wstecz, od “Uznania”, pierwszej powieści, która wyszła z ram gatunku fantastyki… Wcześniej, w latach 2020-2023 autor wydał trzy tomy cyklu fantastycznego Dwuświat, o którym sam mówi, że jest to raczej baśń dla dorosłych. Czy za fantastykę się wezmę, jeszcze sama nie wiem, ale te dwie książki autora, które teraz czytałam przekonały mnie, że to nazwisko warte uwagi!

 

Historia “Uznania” toczy się współcześnie, wiosną. Jan i Michał Sikora, choć mieszkają pod jednym dachem, to raczej żyją obok siebie, nie wspólnie. Jan to ojciec, instruktor judo, kiedyś sam z szansą na karierę, teraz czerpiący satysfakcję z nauczania tej sztuki walki nastolatków, którzy go lubią i szanują. Niestety Jan nie może tak powiedzieć o swoim synu, Michale, który kompletnie go ignoruje, nie słucha poleceń i nieustannie robi mu na złość. Michał ma 16 lat, objada się mocno śmieciowym jedzeniem i jest po prostu gruby. Nie reaguje na próby ojca, który przecież chce tylko mu pomóc zmienić swoje życie na lepsze. Ale czy na pewno tak jest? Im dalej zagłębiamy się w tę opowieść, tym szerszy obraz nam się pojawia, który uświadamia, że to, co zobaczyliśmy na początku niekoniecznie jest tym, co dzieje się naprawdę… Czy Jan i Michał mają jeszcze szansę nawiązać ze sobą przyjazną, szczerą, rodzinną relację?

 

Książka złożona jest z nienumerowanych rozdziałów składających się na kilka, kilkanaście fragmentów - rozdziały zawsze zaczynają się od nowej strony i oznaczone są trzema trójkątami, fragmenty oddzielone są jednym. Narracja powieści prowadzona jest w pierwszej osobie czasu teraźniejszego przez dwóch narratorów - Jana i Michała, którzy zwracają się do siebie bezpośrednio w formie monologu - coś na kształt jakby w swoich głowach pisali do siebie nawzajem pamiętnik. To bardzo ciekawy zabieg, dzięki któremu czytelnik może wejść do głów bohaterów całkowicie, poznać dokładnie ich myśli, emocje, przemyślenia, jakie się z poszczególnymi wydarzeniami wierzą, a tym samym może zrozumieć ich postępowanie. Dialogów jest niewiele, dominuje monolog, ale prowadzony jest w bardzo zajmującym, angażującym stylu, tak że czytelnik się nie nudzi, a z uwagą śledzi niuanse, które pozwolą mu zrozumieć, dostrzec źródło problemu.

 

Pierwszy rzut oka na okładkę, tak jak na nazwisko na książce, może mylić. Przywodzi na myśl fantastykę, może Gwiezdne Wojny? Skojarzenie jest tylko częściowo właściwe - książka nie jest fantastyką, ale już Gwiezdne Wojny mają gdzieś tam swoje miejsce w fabule, odnoszą się do postaci Michała. Tym, co faktycznie jest na okładce, to strój, a raczej hełm samuraja, który nierozerwalnie wiąże się z tym, co ważne dla Jana - dla jego zawodu, jego pasji - judo. Ten sport, a może raczej sposób życia zajmują w historii wiele miejsca, gdyż bohater nie tylko uczy nastolatków chwytów, tego jak walczyć na macie z przeciwnikiem, ale i całej filozofii tego sportu, która przekłada się na filozofię życia. Według której on żyje, do której od dawna się stosuje. Jego życie jest ułożone, pedantyczne, nie rozproszone przez używki czy inne ogłupiające rozrywki. Ważny jest spokój, pokojowe nastawienie i stoickie podejście. I właśnie tym kieruje się Jan, to uchroniło go w dzieciństwie, pozwoliło mu przetrwać, teraz po stracie żony ratuje go znowu. Chyba, bo akurat jego syn zachowanie opanowania mu utrudnia, ciągle robiąc mu na złość - a tu przestawiając kwiatki, a to bałaganiąc, a to puszczając głośno muzykę. Największą bolączką Jana jest właśnie niemożność dogadania się z własnym synem, którego kompletnie nie rozumie, który przejawia całkiem inne podejście do życia niż on i nie chce nic w tym temacie zmienić. W jego oczach, jego narracji, Michała widzimy jako lenia i złośliwca, ale czy tak jest naprawdę?

 

Większa część tej historii skupia się właśnie na relacji ojciec-syn, na tym, jak obydwoje się w niej czują. Im dalej w lekturę, tym mocniej rozumiemy obydwa stanowiska, a może nawet zaczynamy bardziej rozumieć Michała, a coraz mocniej dostrzegać błędy Jana, który długo nie zdaje sobie z nich sprawy. Co zawiniło, co spowodowało taką sytuację kompletnego niezrozumienia? Na pewno brak rozmowy, brak bliskości, która budowana jest właśnie dzięki szczerej rozmowie, poczuciu, że jedna strona może wesprzeć się na drugiej w chwili, gdy tego potrzebuje. W tej relacji nigdy nie było bliskości psychicznej i fizycznej, nigdy żaden z nich o nią nie zadbał - to nie było widoczne dopóki w ich relacji pojawiała się ona - matka i żona - a której teraz, dwa lata temu zabrakło… Nie ma bufora, nie ma taśmy, która sklejała ich w jedno, zatem ich pozorna relacja bez zaangażowania żadnego z nich ulega coraz mocniejszemu rozluźnieniu, rozkładowi… Czy nie wystarczyłoby po prostu siąść i ze sobą szczerze porozmawiać? Tak by obydwie strony zrozumiały, co robią nie tak? A może to po prostu taka cecha okresu nastoletniego, który teraz przechodzi Michał, jak i żałoby, którą obydwoje przechodzą na swój własny sposób?

 

W zwierzeniach Jana ciągle też pojawiają się jego wspomnienia z dzieciństwa, czasów nastoletnich. Jan wychował się w podkrakowskiej wsi, jego życie kręciło się wokół gospodarstwa, było pełne ciężkiej pracy i trudnej relacji z ojcem, który był w sumie tylko od strofowania i bicia. Jan nieustannie wraca do tych wspomnień, ciągle porównując różnice pomiędzy swoim dzieciństwem, a dzieciństwem syna, który przecież żyje nieskrępowany w mieście, nie ma w sumie żadnych obowiązków, może robić co chce. Czy zatem Michał nie ma się sto razy lepiej niż on? To kolejny aspekt, który psuje ich relacje, Jan nie potrafi odpuścić, nie potrafi zapomnieć krzywd z przeszłości, jest pełen żalu, a judo i żona wydają się po prostu jego ucieczką.

 

A gdzie w tym wszystkim syn, który nie ma relacji z ojcem, a któremu zmarła osoba, z którą dogadywał się doskonale, która go rozumiała i chroniła? Opiekowała się nim, troszczyła? Czy ten jego bunt to po prostu żałoba, tęsknota za matką?

 

Ważnym punktem tej historii jest różnica pokoleń, tego, że jeszcze są pokolenia w kwiecie wieku, które czasy nastoletnie spędziły poza mediami społecznościowymi, poza internetem. Teraz życie nastolatków wygląda inaczej, liczy się co innego, a podział życia na te w realu i te w sieci jest koniecznością - w końcu każdy dzieciak ma dostęp do internetu, każdy tworzy tam siebie na nowo. Ci, którzy nie gonią za nowinkami technicznymi, którzy wychowywali się te 40 lat wstecz, nie do końca rozumieją to, co teraz się dzieje, jak wygląda życie ich dzieci. Zatem nie tylko różnica w wychowaniu, ale i w kondycji życia jest tu kolejnym aspektem, który dzieli obydwu bohaterów.

 

Historia powieści toczy się w otoczeniu wspomnień i emocji, zatem sama akcja toczy się raczej niespiesznie, jest nielinearna. A jednak ta relacja nas ciekawi, czytelnik nieustannie ma zajętą głowę, nieustannie kotłują mu się pytania o prawdę, o obiektywne spojrzenie i o to, jak ta historia może się skończyć. Czy nastąpi całkowity rozpad tej relacji? Co się z obydwoma bohaterami stanie w takiej sytuacji? A może jednak jest jeszcze szansa, by tę relację naprawić, coś zmienić? Czy do satysfakcji z lektury wystarczy nam po prostu zrozumienie obydwu postaci, ich punktów widzenia, czy potrzebujemy czegoś więcej, jakiegoś zamknięcia, przesłania?

 

Jako że “Uznanie” to historia, która toczy się w głowie bohaterów, to najważniejszy jest tu aspekt psychologiczny, wejrzenie w podejście obydwu postaci, tak by zrozumieć ich postępowanie. I autor robi to znakomicie - nie tylko solidnie, z dużym zrozumieniem dla obydwu, ale w taki sposób, że nieraz zwodzi nas w pole - wydaje nam się, że już, już wiemy gdzie tkwi problem, by nagle dostrzec drugą stronę i jednak zmienić zdanie. To dobra książka o trudnych tematach, relacjach rodzicielskich, relacjach międzypokoleniowych, które, by móc faktycznie zaistnieć potrzeba chęci i otwartości. To książka, która pozwala zrozumieć, że nie zawsze to, co sami uważamy, o czym jesteśmy przekonani, że jest dobre i prawe, faktycznie takie jest. I choć nadal sama nie wiem do jakiego gatunku tę powieść przypisać, to jedno jest pewne - zrobiła na mnie wrażenie, zmusiła mnie do własnych refleksji. I to sobie w niej mocno cenię.

 

Moja ocena: 8/10

 

Recenzja powstała w ramach współpracy z Wydawnictwem Opener.

Dostępna jest też w abonamencie 

Dodaj na półkę - klik!

Podoba Ci się to, co robię?

Wesprzyj mnie na patronite.pl/kryminalnatalerzu i dołącz do grona moich Patronów!