"Pętla" W.&W. Gregory

 

Autor: W.&W. Gregory

Tytuł: Pętla

Data premiery: 13.10.2023

Wydawnictwo: Opener

Liczba stron: 294

Gatunek: thriller psychologiczny / proza współczesna

 

Pod pseudonimem W.&W. Gregory kryje się polski autor, który na swoim koncie ma już pięć powieści, z czego aż trzy ukazały się w tym roku. Zaczynał w 2020 powieścią rozpoczynającą serię fantasy Dwuświat, która na ten moment liczy trzy tomy. Poza tym wydał również dwie powieści, które są trudne do kategoryzacji: „Uznanie” i „Pętlę”. Mimo tych pięciu tytułów nie jest to autor znany szerszej publiczności, choć po lekturze „Pętli” bardzo chciałabym, by to się zmieniło!

Sam przyznaje, że to co go interesuje, to człowiek i daje temu wyraz w swoich powieściach skupiając się nie na wpisaniu w ramy gatunkowe, a na tematach psychologiczno-społecznych, tych, które zaprzątają duszę jego i całego społeczeństwa. Zatem choć „Pętli” blisko jest do thrillera psychologicznego, to też nie całkiem się w ten gatunek wpisuje, może najprościej książkę będzie określić po prostu jako prozę współczesną.

 

Piotr Kowalski to mężczyzna czterdziestoletni, który uważa się za dobrego katolika, oddanego partnera i przyjaciela. Jak co roku, tak i w tym, w marcu 2019 wybiera się ze swoimi znajomymi: przyjacielem Mateuszem i dwójką dobrych kolegów jeszcze z czasów szkolnych na męski weekend, w czasie którego odwiedzają ciekawe miejsca, piją i ogólnie się resetują. W tym wyjątkowo to Mateusz wybierał miejsce ich destynacji – jadą na Łotwę, nad Jezioro Czarcie. Tyle, że dzień przed wyjazdem Piotr odkrywa, że jego żona, jego partnerka, jego wielka miłość, Anielica go zdradza. Z kim? Z jego najlepszym przyjacielem. Szybko orientuje się, że faktycznie, obydwoje już od roku zachowywali się podejrzanie! Tak długo trwa ta zdrada! Piotr jest w szoku, nie wie co robić, ostatecznie pod fałszywym pretekstem umawia się z kolegami, że przyjedzie na Łotwę osobno, ale przed wyjściem mocno kłóci się z Anielicą, uderza ją i blokuje telefon… Po ośmiu godzinach jazdy zjawia się na miejscu, dosyć odludnym, po krótkiej rozmowie z właścicielem domków, w których mają nocować, ruszają na wyprawę dookoła jeziora… I tam dochodzi do konfrontacji z Mateuszem, która całkowicie zmieni bieg życia Piotra.

 

Książka składa się z prologu, 12 rozdziałów i epilogu. Ostatnie sześć rozdziałów numerowane jest podwójnie – odliczane zarówno od początku, ale i liczone osobno. Zatem książkę można podzielić na dwie części, ale tak naprawdę podzielona jest na trzy. Zakręcone? A to dopiero początek! Każdy rozdział podzielony jest na krótkie scenki, zatem nie ma problemów z łatwym, wygodnym przyswojeniem lektury. Narracja prowadzona jest w pierwszej osobie czasu teraźniejszego przez Piotra, który przedstawia nam wydarzenia z własnej perspektywy i mocno okrasza je komentarzem, jak i własnymi przemyśleniami. Styl powieści jest ciekawy, bo mocno dopasowany, świetnie oddający tę skomplikowaną postać. Język jest przyjemny, plastyczny, gnie się jak plastelina pod naciskiem emocji postaci – zatem raz jest mocny, agresywny, raz uroczy, wyrażający miłość, a później znowu nieco melancholijny, lekko filozoficzny, zastanawiający się na istotą człowieczeństwa. Poprzez język, poprzez styl wszystkie emocje postaci, narratora oddane zostają doskonale, przez co i czytelnik w czasie lektury doświadcza ich dużo – współczucie, irytację, szok i niedowierzanie to pierwsze co przychodzi mi do głowy.

„Nigdy nie uważałem, że mam nerwy ze stali, ale że są przynajmniej z aluminium. Teraz sądzę, że to raczej folia plastikowa, którą obwija się cukierki.”

Postać Piotra jest bardzo rozbudowana. Przedstawia nam się niepozornie, jako człowiek dobry, zakochany, wierny i wierzący – to, jak sam ciągle podkreśla, mocno wpisuje się w jego naturę. Tyle że już od początku czytelnik czuje, że coś jest z tą postacią nie tak… mówi, że kocha, że szanuje, ale uderza? Blokuje telefon? Zdradę odbiera jako coś, co dwójka bliskich mu ludzi zrobiła po to, by to jego zranić? Ewidentnie zatem od początku przejawia cechy nie tylko egoistyczne, ale i narcystyczne. To on jest w centrum, to wokół niego wszystko się kręci. I tak samo z wiarą – twierdzi, że jest dobrym katolikiem, ale już zaraz wychodzi na to, że nie do końca zachowuje się miłosiernie, raczej wiarą zasłania się w momentach, gdy jest mu to wygodne. Nie jest to zatem bohater, którego da się polubić, ale jest tak świetnie wykreowany, tak dobrze przemyślany, jego emocje tak dokładnie oddane, że czytelnik może przyjrzeć się dokładnie motywacjom i tłumaczeniom, ogólnie zachowaniu i psychice ludzi takich jak on, którzy siebie stawiają w centrum wszechświata. Jestem pod wrażeniem tej kreacji, choć w czasie lektury nie umiałam wręcz momentami uwierzyć, jak sam sobą manipuluje, jak dopasowuje wydarzenia i własne zachowanie do swojego obrazu, który tylko on ma w głowie, do własnego mniemania o sobie.

 

Intryga kryminalna, ścieżka fabularna jaką autor wymyślił, to już istny rollercoaster, usiana jest takimi twistami, że w sumie nie powinnam pisać nic, by nie zepsuć żadnej z tych niespodzianek. Tu nic nie jest takim, jakim się wydaje, niby jest to thriller, ale są wątki jakby fantastyczne, które jednak są tylko pretekstem, dla ukazania szerszego obrazu historii. Momentami to powieść, której nie należy traktować dosłownie, a raczej alegorycznie, poprzez krótkie scenki obrazuje coś, co dotyczy życia większości z nas. Akcja nie toczy się bardzo szybko, ale prowadzona jest tak, że naprawdę trudno się do niej oderwać, ciągle ten element niepewności, nieufności co do narratora nam towarzyszy, przez co bardzo chcemy odkryć o co mu tak naprawdę chodzi, co tak naprawdę się tam wydarzyło. Ale możecie próbować, możecie się domyślać – nie zgadniecie! I w tym elemencie powieści, tym dotyczącym budowy osi fabularnej, jestem pod wrażeniem.

 

A teraz pora na najważniejszą część tej historii – tematy, jakie sobą porusza. A jest ich tak wiele i opisane są tak szeroko, że nawet nie wiem od czego zacząć, które z nich tu wymienić. Wydaje się, że powieść jest obnażeniem dla hipokrytów wszelkiej maści, na każdym poletku. Po pierwsze: religia. Wiera chrześcijańska jest w tej powieści mocno obecna, ale spokojnie, nie ma na celu nawrócenia czytelnika, a analizę wartości i tego, jak wierzący postępują. Odsłania tych, którzy tylko kryją się za wiarą, dopasowując do tego, co jest im wygodne, przede wszystkim do ocenienia postępowania innych, bo gdy sami stają w sytuacji niejednoznacznej, przeważnie kierują się własnym dobrem, a nie wartościami, jakie niesie tak przecież „głęboko” wyznawana wiara. Z drugiej strony powieść zadaje ważne pytanie – czy mamy wolną wolę, czy możemy kierować swoim życiem, czy jednak nie, czy nasz los ustalony jest z góry, a my co byśmy nie zrobili i tak zawsze skończymy w tym samym miejscu? To nie jest zagadnienie stricte chrześcijańskie, to raczej pytanie filozoficzne, na które od wieków uczeni nie są w stanie odpowiedzieć. Ale w co my, w co Ty wierzysz?

Poprzez głównego bohatera przyglądamy się również związkom z bliskim, tego jak z biegiem lat, z biegiem czasu sami niszczymy własne relacje, jak zaniedbujemy osoby, które są nam przecież najbliższe. Chodzi tu o przyjaźń, chodzi o miłość partnerską, rodzicielską, którą im dłużej mamy, tym uznajemy coraz mocniej za pewnik, za coś, o co dbać nie trzeba, bo po prostu jest. Ale czy na pewno?

Myślę, że książkę można też odbierać jako krytykę ludzkości, człowieka współczesnego, który w momencie, gdy dostaje wybór – ratować siebie czy świat – zawsze wybierze siebie. Czy naprawdę wszyscy jesteśmy tak egoistyczni? Gdzie jest granica pomiędzy zwyczajnym pragnieniem, dążeniem do prowadzenia dobrego i wygodnego życia a egoizmem?

„Męczy mnie już ten bieg, ale nie mogę przestać.”

Wygląda na to, że o „Pętli” mogłabym jeszcze pisać długo. Co za umiejętność – na niecałych trzystu stronach zawrzeć tyle tematów, zagadnień, analiz i po prostu porywającej fabuły! Jestem pod wrażeniem umiejętności autora i choć przyznam, że miałam w trakcie lektury momenty zwątpienia, bohater coraz mocniej mnie denerwował, a historia wydawała się, że idzie w stronę fantastyki, to ostatecznie niczego nie żałuję i bardzo się cieszę, że mogłam tej prozy doświadczyć. To coś nieszablonowego, wymykającego się schematom, ale coś bardzo głębokiego, mocnego, zaskakującego, coś co zachwyci każdego, kto lubi powieści zmuszające do myślenia, do czujności, do refleksji. Zatem pewnie po raz dziesiąty, ale już ostatni w tej recenzji powtórzę: jestem pod wrażeniem! Bardzo chciałabym, żeby o tym autorze zrobiło się głośniej, a ja już mam chęć sięgnąć po jego poprzednie powieści. Choć wiem, że tę będę jeszcze długo trawić, „Pętla” to nie jest książka, która szybko wywietrzeje z głowy.

 

Moja ocena: 8,5/10

 

Recenzja powstała we współpracy z Wydawnictwem Opener.

Dostępna jest też w abonamencie 

Dodaj na półkę - klik!

Podoba Ci się to, co robię?

Wesprzyj mnie na patronite.pl/kryminalnatalerzu i dołącz do grona moich Patronów!